Kanggo wong .... Njowo sing seneng karo budaya jowo

Putri, siswa sawijining SMPN ing Kutha Solo lan Amri, warga Palur, Karanganyar, padha-padha ora bisa guneman basa Jawa krama kanthi teteh, laras lan trep karo undha-usuke.
Bisane guneman nganggo basa Jawa mung wates basa Jawa ngoko lan basa Jawa krama kang salah kaprah.
Ananging, Putri sing saiki kelas II SMP lan Amri sing saiki dadi dwija komputer yakin yen nganti saiki tetep dadi wong Jawa kang sejati utawa sayekti.
Miturut Amri, kabeh kulawargane, bapak ibune, embah-embahe lan leluhure kabeh, miturut cathetan sarasilah cetha yen wong Jawa asli. Lire, lair, urip lan mati ing tlatah Jawa Tengah. Ana sing dumunung ing Solo, Klaten lan Karanganyar.
Putri mangkono uga. Lelandhesan pangertene nganti wektu iki, bapak ibune, embahe lan embah buyute yekti yen wong Jawa. Guneman padinan ya nganggo basa Jawa, sanajan basa Jawa kang salah kaprah. Sawetara tradhisi warisan leluhure uga isih dileluri, kayadene gawe jenang abang putih saben dina weton, padusan yen mapag tekane sasi Pasa lan sawetara tradhisi liyane.
”Nanging yen dikon maca lan nulis aksara Jawa aku pancen ora bisa. Biyen jaman isih sekolah SD pancen sinau maca lan nulis aksara Jawa. Nalika iku sithik-sithik ya bisa yen mung maca lan nulis aksara Jawa. Lah, yen saiki ya wus lali. Wong nalika anakku sing sekolah SD njaluk diwarahi nalika duwe PR (pekerjaan rumah-red) nulis aksara Jawa, dakakon takon marang embahe wae. Yen bapak ibuku pancen isih wasis maca lan nulis aksara Jawa,”pratelane Amri, nalika wawangunem kalawan Espos ing tlatah Kartasura, sawetara dina kapungkur.
Dene Putri sithik-sithik bisa maca lan nulis aksara Jawa amarga ing sekolahan pancen antuk piwulang Basa Jawa kang salah sijine nggladhi bab kawasisan maca lan nulis aksara Jawa.
Dene Amri nelakake ora bisa guneman basa Jawa kanthi netepi undha-usuking basa, ora bisa maca lan nulis aksara Jawa lan uga wus adoh saka oyot kabudayane pancen dadi jati dhirine saperangan gedhe wong Jawa jaman saiki.
Oyot kabudayan
Nanging, dheweke tetep yakin arepa ora bisa maca lan nulis aksara Jawa, ora bisa nggunakake basa Jawa trep karo undha-usuking basa lan wus adoh saka oyot kabudayan Jawa, nanging tetep dadi wong Jawa, wong Jawa asli.
”Jati dhiriku ye tetep wong Jawa. Kepriye ora? Lah bapak ibuku lan embah-embahku kabeh ya wong Jawa. Nalika aku omah-omah sisihanku ya saka kulawarga Jawa. Lire, maratuwaku lan leluhure kabeh ya wong Jawa. Dadi kanthi kahanan apa wae aku iki tetep yakin minangka wong Jawa, wong Jawa asli, dadi ya wong Jawa sejati uga,” tandhese Amri.
Dene ing kalodhangan liya, Dwi Susanto, sawijining intelektual mudha, ing kalodhangan hamicara ing sawijining adicara diskusi kang mapan ing gedhong Teater Besar ISI Solo, sawetara dina kapungkur, nelakake, kabeh wong duwe hak kanggo ndhaku yen dhirine iku wong Jawa. Kacihna ora kenal budaya bathik, keris, ora wasis maca lan nulis aksara Jawa lan uga ora prigel nyandhang cara Jawa, tetep bisa sinebut wong Jawa sejati, amarga pancen ora ana ukuran kang gumathok ngenani sapa ta wong Jawa sejati iku.
KRMHT Djoko Pandjihami-djoyo ngandharake, lamun kajarwakake, Jawa iku maknane prasaja, ngerti dunung pangetrapane. Jawi kang asale saka basa kramane Jawa ateges ndarbeni tata krama, tata basa, tata susila lan ngajeni mring sapepadha. Jiwa mengku teges tansah angatepi budaya kejawen kang nyata luhur. Dene Jiwi ateges tetep nyawiji marang Gusti Kang Maha Kuwasa.
”Lamun jejering wong kang wus ngrasuk Jawa, Jawi, Jiwa lan Jiwi, iku kang bisa sinebut sejatining wong Jawa. Dene Jawa sejati, sejene bibit, bobot, bebete nut alur Jawa uga wus nduweni sangu wasis micara basa Jawa, prigel bab tata busana Jawa lan wasis maca lan nulis aksara Jawa. Saliyane iku uga wasis ngrukti kabudayan Jawa lan ngantepi tata krama budi pakerti luhur kejawen,” piterange Ki Djoko.
Ki Djoko nambahake, wong Jawa kang bisa njawani kudu bisa meper hardaning angkara murka, ndarbeni laku brata, cegah dhahar lawan sare, lembah manah lan tansah agawe senenging liyan kang kabeh mau dadi ciri kas jati dhiri tumrap wong Jawa.