Kanggo wong .... Njowo sing seneng karo budaya jowo

Budayawan Jawa kang uga seniman, Sugiyatna, ngandharake, yen ngrembug Jawa iku yektine ora mung wates ngrembug pulo kang sinebut pulo Jawa, uga ora mung wates aksara, basa, sandhangan lan wujud-wujud pisik liyane.
Miturut budayawan kang sasuwene iki nggilut donyaning ngathik lan ngrakit sandhangan Jawa iki, ngrembug bab Jawa, apamaneh kang sinebut Jawa sejati, yektine tebane luwih amba tinimbang wates-wates lan wujud-wujud wadhag.
”Miturutku sing sinebut Jawa iku luwih marang dununging laku. Wong Jawa sejati iku kudu bisa ndunungake laku murih kawujud salarase pikir, rasa lan tumindak. Saksapaa bisa ndunungake laku kang arupa pikir, rasa lan tumindak kang tebane bisa mujudake memayu hayuning bawana, ya iku wong Jawa,” piterange Sugiyatna, nalika wawangunem kalawan Espos ing sawetane Alun-Alun Lor Karaton Kasunanan Surakarta, sawetara dina kapungkur.
Kanthi mangkono, miturut Sugiyatna, kanggo ndhudhah sapa lan kepriye wong Jawa sejati iku, kudu bisa ndhudhah pangerten-pangerten lan tapsiran-tapsiran lelandhesan sastra cetha. Lire sastra cetha, ora mung wates ndulu wujud wadhag, wujud tulisan utawa teks, ananging kudu bisa ndhudhah apa kang dumunung ing suwalike, kang sayekti.
Sugiyatna nambahake, yektine jaman saiki kang sinebut Jawa iku kahananae nembe murca, ana nanging ora bisa didulu wujude. Jawa murca iki kang saiki mratah ing bebrayan. Wong-wonge cetha yen wong Jawa amarga dumunung ing pulo Jawa, bisa manganggo sandhangan Jawa, maca lan nulis aksara Jawa, micara basa Jawa, ananging dununging laku durung kabeh salaras kalawan laku tumuju marang memayu hayuning bawana.
”Jawane ya pancen Jawa yen dipindeng saka apa kang bisa didulu. Ananging yektine Jawane iku murca, ana nanging ora katon wujude kang sejati. Dadi ya pancen sapa wae bisa sinebut Jawa sejati yen bisa jumbuh kalawan Jawa kang nembe murca iku. Dene salah sijine ukuran Jawa kang murca iku, miturutku, ora liya ya dununging laku kang nyalarasake pikir, rasa kan tumindak kanggo memayu hayuning bawana. Lan piwulang mangkene iki anane ya mung ing kabudayan Jawa.”
Putra putri Dalem Sinuhun Pakubuwana XII, GKR Wandansari, ngandharake, ngrembug Jawa (ing basa Indonesia) lan Jawa pancen ana tapsiran kang beda. Sesebutan wong Jawa (ing basa Indonesia) yen sing mindeng wong-wong Betawi (Jakarta) ateges wong kang asale saka tlatah Yogyakarta lan Surakarta. Wong Jawa Barat lan Jakarta ora kalebu wong Jawa ing tapsiran iki.
Mangkono uga yen Jawa (ing basa Indonesia) iku sing mindeng wong Sumatera, ateges wong kang asale saka Jawa Barat, Jawa Tengah, Jawa Timur, Yogyakarta lan uga Jakarta. Jawa ing kene ateges pulo Jawa.
Dene yen sing dirembug iku Jawa (yen ditulis nganggo aksara Jawa nggunakake aksara ja lan aksara wa) miturut Wandansari, ateges tapsiran kang asipat batin. Wandansari, nelakake, salah sijine tapsiran Jawa kang asale saka aksara ja lan wa yaiku sipat prasaja (saka aksara ja) lan walaka (saka aksara wa).